Arhijerejski sabor Ruske pravoslavne crkve razmotriće na posebnome zasijedanju apel sabora Letonske pravoslavne crkve — objavljeno je u Moskvi.
Sabor Letonske pravoslavne crkve, održan u Rigi 20. oktobra 2022. godine, usvojio je izmjene i dopune svojega ustava i „uputio apel njegovoj svetosti patrijarhu moskovskome i cijele Rusije Kirilu ‘s dubokom molbom za riješavanje nepremostivih poteškoća koje su nastale’ u vezi sa usvajanjem izmjena i dopuna zakona od strane parlamenta Republike Letonije o Letonskoj pravoslavnoj crkvi”, piše u saopštenu Moskovske patrijaršije.
U apelu Letonske crkve je navedeno da se izričito traži — autokefalija.
„Prema ustavu Ruske pravoslavne crkve”, navodi se u jučerašnjem saopštenju Moskovske patrijaršije, „odluke koje se odnose na davanje autokefalije, autonomije ili samouprave dijelovima Ruske pravoslavne crkve spadaju u nadležnost pomjesnoga sabora. Arhijerejski sabor je odgovoran za pripremu pomjesnoga sabora, u čije dužnosti spada, između ostaloga, i davanje prijedloga za dnevni red pomjesnoga sabora”.
„S tim u vezi, RIJEŠENO JE: razmotriti apel sabora Letonske pravoslavne crkve na zasijedanju arhijerejskoga sabora Ruske pravoslavne crkve”, objavio je Sinod u Moskvi.
U saopštenju se ne preciziraju datumi ili rokovi za zasijedanje arhijerejskoga, odnosno pomjesnoga sabora Ruske pravoslavne crkve.
Letonska pravoslavna crkva (Latvijas Pareizticīgā Baznīca), od 1990, nakon što se Letonija izdvojila iz SSSR-a, tretirana je kao samoupravna jurisdikcija unutar Moskovske patrijaršije. Sastoji se od dvije eparhije.
Iako su sve odluke Letonske crkve u krajnjoj instanci mogle biti ili jesu podvrgavane ograničenjima, reviziji ili poništenju od strane centrale Moskovske patrijaršije, njezin status obuhvatao je, uz dozvoljeno korišćenja u nazivu pridjeva „Letonska”, i postojanje zasebnih, samoupravnih i sinoda i arhijerejskoga sabora i ustava — sve ono što, na primjer, ogranci Crkve Srbije (SPC) u Crnoj Gori nemaju, jer su najprostoje eparhije.
Na čelu Letonske crkve je mitropolit Aleksandar Kudrjašovs, ili, rusifikovano — Kudrjašov. On je u maju prošle godine osudio rusku agresiju na Ukrajinu.
Kako je „Antena M” izvještavala, predśednik Letonije, Egils Levits, podnio je 5. septembra prošle godine nacionalnome parlamentu nacrt zakona o promjeni statusa Letonske pravoslavne crkve. Parlament je tri dana kasnije usvojio amandmane na izmjene i dopune zakona o Letonskoj crkvi.
Objašnjeno je da „izmjene zakona o Letonskoj crkvi imaju za cilj da osiguraju da ona bude potpuno nezavisna u odnosu na Moskovsku patrijaršije” i da je „odluka o nezavisnome statusu Crkve u interesu letonskoga pravoslavlja, cijeloga društva i nacionalne bezbjednosti”.
Potom je, 20. oktobra 2022, održan sabor Letonske pravoslavne crkve na kojem je od 161 učesnika njih 160 glasalo za autokefaliju, jedan se izjasnio protiv, nakon čega je patrijarhu Kirilu Gundjajevu upućen zvanični apel za davanje autokefalnosti.
Sadašnji mitropolit u letonskoj prijestonici Rigi, Aleksandar, star 83 godine — koji je rođen u Letoniji — postavljen je 1990. iz Moskve, odlukom Ruske crkve. Većina bogosluženja u Letonskoj crkvi je na letonskom jeziku, služi se i na crkvenoslovenskome.
Letonija ima oko dva miliona stanovnika, od čega pravoslavci čine 370.000 ili 18% stanovništva Letonije. Etnički Letonci čine 62,10% stanovništva, a druga po veličini etnička zajednica su Rusi — 26,9%.
Jedina mjerodavna adresa za izdavanje kanonskoga tomosa o autokefaliji je Vaseljenska patrijaršija.
Vladimir Jovanovic
