U istraživanju se jasno ističe šema pranja novca, uz tvrdnju da bi luksuzni hotel u Crnoj Gori mogli bi biti povezani s misterioznom smrću glavnoga menadžera ,,Gasproma“
Vlasnici hotelskog kompleksa sa pet zvjezdica ,,Lazure Hotel & Marina“ u Meljinama u Herceg Novom uvezani su sa članovima Federalne službe bezbjednosti (FSB) Rusije, nasljednicom KGB-a i obavještajno-bezbjednosnom službom te zemlje.
To je zaključak velike analize koju je objavila ruska ,,Novaja gazeta Evropa“ i agencija ,,Transparensi internešnal Rusija“. Takođe, ističe se i uvezanost vlasnika kompleksa sa osobama iz kompanije ,,Gasprom“, velikom energetskom korporacijom sa sjedištem u Sankt Peterburgu.
U istraživanju se jasno ističe šema pranja novca, uz tvrdnju da bi ,,luksuzni hotel u Crnoj Gori mogli bi biti povezani s misterioznom smrću glavnoga menadžera ,,Gasproma““.
Nerazjašnjenje smrti
U analizi se podsjeća, da su brojni bitni čelnici ruskih naftnih i gasnih kompanija pod sumnjivim okolnostima preminuli jedan za drugim u 2022. godini. Aleksandar Tjuljakov, zamjenik generalnog direktora za korporativnu bezbjednost u ,,Gaspromovom“ objedinjenom procesnom centru, navodno je izvršio samoubistvo krajem februara 2022. Njegovo tijelo je pronađeno u garaži koja se nalazi u Gaspromovom čuvanom korporativnom naselju u blizini Sankt Peterburga.
Dva mjeseca kasnije, tijelo Vladislava Avajeva (51), potpredsjednika Gasprom banke, pronađeno je pored leševa njegove supruge i maloljetne ćerke u njihovom stanu u Moskvi. Agencija TASS je, pozivajući se na svoje izvore, tada prenijela da je teorija istražitelja bila da je Avajev ubio ženu i ćerku, a zatim izvršio samoubistvo.
Čak ni godinu dana nakon događaja, još nije sigurno što je izazvalo njihovu smrt. Nije bilo pomaka u istrazi, niti je bilo reakcija državnih kompanija. ,,Novaja gazeta Evropa“ i ,,Transparensi internešenl Rusija“ tvrde da su ovi visoki čelnici nekada radili u subjektima za koje se pretpostavlja da su umiješani u računovodstvene prevare povezane sa višemilionskim ugovorima sa ,,Gaspromom“.
Korisnici ovih ugovora su, kako se navodi, porodica zamjenika predsjednika Upravnog odbora Gasproma i njegovi prijatelji, bivši oficiri bezbjednosti i vojske.
Vlasnička struktura
Podsjeća se da je, nakon početka rata u Ukrajini, Rusija proširila listu „neprijateljskih zemalja“. Većina zemalja na listi bile su članice NATO-a ili države u kojima su se vladini lideri izjasnili protiv ruske invazije. Među tim zemljama je i Crna Gora, koja je članica NATO-a od 2017. godine: a čiji je predsjednik Milo Đukanović osudio rusku invaziju na Ukrajinu odmah nakon njenog početka u februaru 2022. godine. Veliki broj ruskih državljana koji se protive invaziji preselio se tada u Crnu Goru.
Nepostojanje viza učinilo je Crnu Goru jednom od najatraktivnijih destinacija za ruske turiste posljednjih godina. Opština Herceg Novi koja se nalazi na obali Jadranskog mora ima brojne hotele visokog profila, a jedan od takvih hotela – ,,Lazure“, nalazi se na samoj obali mora u Meljinama. Ima dva krila luksuznih i standardnih soba i apartmana, dva restorana, spa centar i fitnes centar sa bazenom. Hotel takođe ima sopstveni pristanište za jahte.
Hotel ,,Lazure“ sa pet zvjezdica, uz marinu i restorane, u vlasništvu je crnogorske kompanije ,,Lazure Montenegro“, registrovane u Herceg Novom. Ovu kompaniju je osnovala kompanija ,,Imperio Holdings Ltd.“, koji u potpunosti posjeduje vlasništvo nad kompleksom ,,Lazure“.
Izgradnja hotela počela je 2015. godine i završena je za samo tri godine. Novi kompleks je dijelom smješten u istorijske građevine Lazaretske tvrđave, podignute u 18. vijeku. Prema investicionom ugovoru koji posjeduju ,,Transparensi“ i ,,Nova gazeta Evropa“, Imperio Holdings Ltd. je 2015. godine sa crnogorskim vlastima usaglasio tehničke uslove za podizanje hotela, uključujući dobijanje dozvole od komisija zaduženih za očuvanje kulturnog nasljeđa u zemlji.
Podjela akcija
Jedan od investitora hotela je Valerij Pustarnakov, koji je 2015. godine donio kolekciju slika umjetnika realista iz Sankt Peterburga. Međutim, potvrda o registraciji Imperio Holdings Ltd. ukazuje da su akcije u kompaniji podijeljene na četiri ruska državljanina: Valerija Pustarnakova, Igora Kalajda, Sergeja Martinova i Fjodora Homjakova.
Njih četvorica nijesu navedeni u zvaničnoj registraciji hotela, međutim, neki od njihovih rođaka su se pojavili u prethodnoj verziji ovog dokumenta: na primjer, Martinova ćerka Ana je pomenuta tamo kao upravnik, a brat Valerija Pustarnakova Vjačeslav je takođe bio naveden i imao odmor u Crnoj Gori ne tako davno.
Izvori ovog medija kažu da su crnogorski računi Imperio Holdings Ltd. mogli biti blokirani nakon što je počela ruska „specijalna vojna operacija“, odnosno ruska vojna agresija u Ukrajini. Nije poznato da li je to uticalo na hotel ,,Lazure“, ali je jasno da je bio zatvoren više od mjesec dana, između 4. januara i 9. februara. Uprava hotela saopštila je da se priprema za turističku sezonu.
Izvori ovog medija navode da su Fjodor Homjakov i Valerij Pustarnakov, suvlasnici kompanije, nijesu uspjeli da objasne porijeklo najmanje 30 miliona eura koje su prebacili na račune IHL kada sui h nadležni u Crnoj Gori o tome ispitivali 2022. godine.
Ističe se, da su crnogorski finansijski istražitelji mogli su da se obrate Rusiji preko Interpola da saznaju odakle Rusima ovaj sumnjivi novac, što je potvrdio i izvor za ruske medije. Rusija još nije odgovorila na upite ,,Transparensija“, što je uputilo autore istraživanja na zaključak da su svi suvlasnici crnogorskog preduzeća povezani sa ruskom državnom gasnom kompanijom ,,Gasprom“.
Faktor Homjakov
Sergej Homjakov je u ,,Gaspromu“ od 2007. godine i trenutno je na poziciji zamjenika predsjednika Upravnog odbora i šefa Službe korporativne bezbednosti. Rodom iz Karelije, Za Homjakova se vjeruje da je predstavnik lenjingradsko-karelskog klana unutar ,,Gasproma“, koji uključuje i nekoliko bivših i aktivnih službenika lokalnog FSB-a, na primjer, Nikolaja Patruševa, sekretara Savjeta bezbjednosti Rusije.
Homjakov, bivši službenik KGB-a, bio je zadužen za opštu bezbhednost ,,Gasproma“ i njegovih sestrinskih preduzeća i sertifikaciju kompanije i njenih partnera od 2003. Postoji nekoliko kompanija koje obezbjeđuju sertifikovani softver ,,Gaspromu“, ali samo jedna od njih, koja je certifikacijsko tijelo, uključeno je u takozvanu mrežu ,,Gaspromovih“ certifikacijskih tijela (CCA).
Ističe se da je CCA praktično dio ,,Gaspromove“ strukture i ima pristup internom okviru kompanije i njenim zaštićenim korporativnim podacima. Uglavnom omogućava pristup preduzećima unutar strukture ,,Gasproma“, ali među njima postoji i jedan komercijalni pouzdani objekat, uglavnom centar za sertifikaciju ,,Gazinformservice“.
Dio je CCA, formalno je akreditovan od strane ruskog Ministarstva za digitalne tehnologije i radi koristeći licencu FSB-a. Ova licenca mu omogućava razvoj, proizvodnju i distribuciju
kriptografskih alata, šifriranje informacija i održavanje informacionih i telekomunikacionih sistema.
Sertifikacioni centar ,,Gazinformservice“ osnovan je 2011. godine, a 90 procenata njegovog kapitala sada pripada Valeriju Pustarnakovu, istom čovjeku koji posjeduje dio ,,Lazure Montenegro“.
Izvori ,,Transparensija“ i ,,Novaja gazeta Evrope“ takođe navode da ,,Gazinformservice“ zapošljava Fjodora Homjakova (45), sina šefa sigurnosti ,,Gasproma“, kao finansijskog direktora.
Druga vlasnička konekcija
Međutim, ovo nije posljednja kompanija koja povezuje ,,Lazure Montenegro“ i ruskog energetskog giganta. ,,Gasprom“ takođe sarađuje sa Istraživačkim institutom za kompleksne bezbjednosne sisteme kako bi zaštitio svoje podatke.
Njegova glavna kreacija je ,,SafePhone“, platforma koja pokreće mobilni ekosistem poslovanja i osigurava njegovu sigurnost. Istraživački institut je takođe proizveo još jedan program pod nazivom ,,SafeOperator“ koji automatizuje medicinske preglede prije i posle smjene, kao i praćenje zdravstvenog stanja zaposlenih. Kompanija takođe ima dozvolu FSB-a za rad sa povjerljivim podacima. Takođe je dozvoljena proizvodnja i prodaja ,,posebnog tehničkog hardvera i softvera za prikriveno prikupljanje informacija“.
Igor Kalajda, rođen u Harkovu u Ukrajini, bivši zaposlenik istraživačkog instituta Ministarstva odbrane Rusije, vodi Istraživački institut složenih sigurnosnih sistema. Radi se o istom Igoru Kalajdi čije se ime pojavljuje među vlasnicima ,,Lazure Montenegro“. Prema veb stranici istraživačkog instituta, čini se da je ,,Gasprom“ njihov najveći i vjerovatno jedini klijent. Kompanija je zaradila više od 2 milijarde rubalja (oko 25 miliona evra) kroz vladine ugovore potpisane sa ,,Gaspromom“ u periodu 2014-2017.
Istraživački institut je registrovan i radi u Moskvi. ,,Alyans Real Estate“, druga kompanija koju je suosnivač Kalajda, nalazi se u istom poslovnom centru kao i institut. Sergej Martynov je drugi suosnivač. Prilikom registracije kompanije, lizing nekretnina su stavili kao glavnu djelatnost, a dodali rad kompjutera i opreme kao dodatne, jer ih Kalajda dobro poznaje.
Martynov ima kćerku Anu, koja se u dokumentima ,,Lazure Montenegro“ pominje kao njena menadžerka. Na njenom profilu na društvenim mrežama takođe se navodi da ona radi u IHL-u (,,Imperio Holdings Ltd.“) od 2015. Također je u šali spomenula vojnu službu u ruskoj pakistanskoj ambasadi kao kćerku špijuna. Njen otac je vjerovatno nekada bio obaveštajac ili oficir bezbednosti, baš kao i Sergej Homjakov, ističe se u analizi.
Šema u ,,Gaspromu“
Dana 25. februara 2022., 24 sata nakon što je počela ruska invazija na Ukrajinu, najviši izvršni direktor Gazproma Aleksandar Tjuljakov pronađen je mrtav. Tjuljakov je, kao i Sergej Homjakov, bio odgovoran za bezbjednost u energetskom gigantu, ali je radio u centru za finansijsko poravnanje koji se smatra ,,Gaspromovom“ riznicom. Obavljao je dužnost zamjenika načelnika odjeljenja.
Istražni tim smatra da je Tjuljakov izvršio samoubistvo, ali to je bio samo jedan slučaj u nizu sumnjivih smrti čelnika naftnih i gasnih kompanija: Leonid Šulman iz ,,Gasprom Investa“ ranije je preminuo u istom naselju u kojem je Tjuljakov pronađen.
Put karijere Tjuljakova sličan je putu Sergeja Homjakova. Kao i mnogi zaposleni u službi bezbjednosti, Tjuljakov je došao iz bezbednosne zajednice: diplomirao je na Akademiji FSB i služio je u jedinicama i agencijama KGB-a i FSB-a više od 20 godina. Godine 1999. čovjek je dobio posao u onome što je sada poznato kao ,,Gasprom Transgaz St. Petersburg“. Godine 2009. unapređen je u zamjenika generalnog direktora, a kasnije u zamjenika direktora za korporativnu sigurnost i upravljanje osobljem.
Tjuljakov je premješten u trezor ,,Gasproma“ čim se pojavio kao nezavisno tijelo 2015. godine.
Centar za finansijsko poravnanje je takođe povezan sa zamjenikom predsjednika Gasproma Homjakovim. Najviši rukovodilac obezbeđenja Sergej Homjakov ima dvoje dece. Stariji sin se zove Fjodor, a njegov sin se takođe zove Sergej. Čini se da porodica Homjakov ima tradiciju ponovnog korištenja ovih imena za muškarce. Homjakov stariji takođe ima ćerku Darju, koja je zvanično vlasnica jednog od porodičnih stanova u Sant Petersburgu. Darja se udala sredinom prošle decenije i promijenila prezime u Boldireva.
,,Novaja Gazeta Evropa“ i ,,Transparensi“ otkrili su da se Darja udala za Denisa Boldireva 2013. Međutim, nema ni traga informacija o Denisu: nema objavljenih fotografija na internetu ili barem kratkog radnog iskustva prije nego što se Boldirev pridružio trezoru ,,Gasproma“ kao prvi zamjenik direktora odmah nakon toga je osnovana.
Nabavke centra za finansijsku nagodbu na čijem je čelu bio Homjakovljev zet klasifikovane su u poslednjih nekoliko godina. Još uvijek je nejasno zašto je Gazpromu potrebna ova agencija: energetski gigant samo dio svojih javnih nabavki kanališe preko centra, dok sam trezor ne navodi svoju djelatnost.
,,Dinastija“ Homjakov
Štoviše, sve vladine ugovore koje je centar naručio ispunio je jedan dobavljač. Mnogi od njih imaju vrlo nejasnu svrhu. Na primjer, jedan takav ugovor je bio ,,pružanje konsultantskih usluga na daljinu“ u vrijednosti od 500.000 rubalja (6.250 eura). Novaja gazeta Evropa i ,,Transparensi“ uspjeli su da otkriju ime pobjednika u jednom slučaju nabavke koja je uključivala povjerljive informacije: dobri stari ,,Gazinformservice“. Moguće je da su drugi ugovori dodijeljeni kompanijama povezanim s dinastijom Homjakov. Međutim, to se ne može nezavisno provjeriti.
Poznato je da centar za finansijsku nagodbu na čijem je čelu Denis Boldirev potpisuje vladine ugovore sa Sertifikacijskim tijelom koje djeluje kao dio ,,Gazinformservice“ i u vlasništvu je prijatelja Hojyakova. Opet je nemoguće utvrditi ukupan iznos ispunjenih ugovora jer centar ne
otkriva uvijek svoje dobavljače. Istovremeno, ,,Gaspromov“ trezor izdvaja najmanje milijardu rubalja (12,5 miliona evra) godišnje.
,,Novaja gazeta Evropa“ kontaktirala je Denisa Boldireva. Jedino što je rekao bilo je ,,Ne“ odgovarajući na pitanja o Imperiju, Lazure Montenegro, smrti Aleksandra Tjuljakova i njegovom braku sa Darjom Homjakovom prije nego što je spustio slušalicu.
Ne samo da je Homjakov stariji brinuo o svojim bivšim kolegama i poslovnim partnerima, pobrinuo se i da njegova djeca u budućnosti budu dobro. Prema podacima istrage, njegova kćerka Darja je radila ili još radi u ,,Gasprombanci“. Takođe nema javno dostupnih informacija o njoj. Vrijedi napomenuti da je potpredsjednik ,,Gasprombanke“ Vladislav Avajev izvršio samoubistvo dva mjeseca nakon Tjuljakovljeve smrti.
Homjakovljev sin Fjodor takođe nije samo finansijski direktor ,,Gaspromovog“ partnera ,,Gazinformservisa“, već je osnovao ili suosnivač nekoliko kompanija — ,,Datagila“ i ,,Nauka-Servis-Medicina“.
,,Datagile“ Homjakova mlažeg, baš kao i druge kompanije povezane s porodicom Homjakov, pruža usluge informacione sigurnosti. Organizaciju vodi Sergej Lihomanenko koji takođe radi sa ,,Gazinformservice“ i čak dobija nagrade na kraju godine za izuzetan radni učinak.
Ako računamo iznose prikupljene državnim ugovorima između ,,Gasproma“ i kompanija povezanih sa Sergejem Homjakovim, dobija se nešto više od 6 milijardi rubalja (74,75 miliona evra) čak i bez uzimanja u obzir prihoda ,,Strojreanimacije“ koja zvanično nije potpisala nikakve direktne ugovore sa državnim energetskim gigantom. Jedna teritorijalna mrežna kompanija naizgled stvorena isključivo za ispunjavanje ovih ugovora napravila je skoro milijardu rubalja (12,5 miliona eura) u jednoj godini.
Konačna prodaja
Ističe se da, kada su crnogorski finansijski istražitelji zatražili objašnjenja od Fjodora Homjakova, suvlasnika ,,Imperio Holdings Limited“ i hotela ,,Lazure“, o porijeklu sredstava koja je prebacio na poslovne račune, on se pozvao na ,,Nauka-Servis-Medicinu“ i neprecizirane „prihode ostvarene na ruskoj berzi“. Homjakov mlađi je tada bio u mogućnosti da dostavi samo dokumentaciju koja je opravdavala transakcije u vrijednosti od 211.000 eura sa njegovih ličnih računa koje su spadale u kategoriju ličnih prihoda za četiri godine rada između 2013. i 2017. i 500.000 eura od ,,Nauka-Servis-Medicine“. Međutim, ovi iznosi bili su samo djelić ukupnog broja za koje su crnogorski istražitelji bili zainteresovani: Fjodor Homjakov je ukupno prebacio 15 miliona eura na inostrane račune ,,Imperio Holdings Limited“ za samo nekoliko godina.
Naravno, Homjakovljev odgovor nije zadovoljio istažitelje. Stoga izvor istražitelja tvrdi da su računi kompanije blokirani dok ne objasni odakle novac. ,,Nauka-Servis-Medicina“ zaista nije mogla zaraditi toliki novac čak ni za nekoliko godina: prihodi kompanije u posljednje vrijeme ne prelaze desetine miliona rubalja (10 miliona rubalja = 125.000 eura), dok sva njena imovina zajedno vrijedi oko 100 miliona rubalja (1,25 miliona evra).
,,Lazure Montenegro“ je krajem 2021. godine iz nekog razloga počela da prodaje stanove koje je posjedovala prema dokumentaciji kompanije. Ana Martinova, bivša menadžerka hotela i ćerka Sergeja Martinova, rekla je to u decembru 2022. Ona je objasnila da ,,Lazure Montenegro“ ne poseduje samo hotel, već i salon nameštaja koji je korišćen za opremanje njegovih stanova.
– Pred vama je fantastičan salon namještaja koji smo imali u Lazure. Kupci stanova su ga koristili kao paket aranžman kako bi lakše birali modele, tkanine i boje. Samo jedan od 58 stanova prodat je nenamješten (samo s kuhinjom i ormarom), čak i da su ostali kupci u početku imali ambiciozne planove da sve sami opremiju, na kraju bi podlegli privlačnosti našeg izložbenog prostora. Djelomično je napravljen samo kao inspirativan kreativni projekt, kao naša ,,mini IKEA“. Šourum se trenutno ukida, a na njegovo mjesto dolazi vrlo zanimljiv projekat – objavila je ona na društvenoj mreži Instagram.
Neki stanovi su prodati rođacima vlasnika ,,Imperio Montenegro“: supruga Igora Klaide, Tatjana, dobila je jedan u januaru ove godine, na primjer. Ovi stanovi vrijede oko 600.000 eura prema veb stranici kompanije koja nekoliko i prodaje.
Kako se na kraju ističe, Novaja gazeta Evropa kontaktirala je Valerija Pustarnakova and Fjodor Homjakova, ali su oni odbili da odgovore na bilo koje od pitanja.
Pobjeda
